Hoa bìm bìm, hay còn gọi là hoa bìm bịp, hoa triều nhan, là một loài hoa dây leo quen thuộc, mang vẻ đẹp mộc mạc, bình dị nhưng lại ẩn chứa sức sống mãnh liệt, góp phần tô điểm cho khu vườn thêm phần thơ mộng. Loài hoa này không chỉ đẹp mà còn có giá trị y học và được sử dụng trong nhiều món ăn ngon.
Đặc điểm và vẻ đẹp của hoa bìm bìm
Hoa bìm bìm thuộc họ bìm bìm (Convolvulaceae), có tên khoa học là Ipomoea purpurea. Cây bìm bìm là loại dây leo thân thảo, có thể cao tới 3-5 mét. Thân cây có màu xanh hoặc tím, có lông trắng bao quanh. Lá bìm bìm hình tim, có màu xanh đậm, mặt dưới có lông. Hoa bìm bìm mọc thành từng chùm ở đầu cành, có hình phễu, rộng khoảng 5cm, thường có màu tím, xanh lam hoặc trắng. Hoa bìm bìm nở vào buổi sáng và thường kéo dài từ tháng 6 đến tháng 10.
Hoa bìm bìm sở hữu vẻ đẹp mộc mạc, bình dị nhưng lại vô cùng tinh tế. Những bông hoa bìm bìm mỏng manh, rung rinh trong gió mang đến cảm giác nhẹ nhàng, thanh tao. Màu sắc rực rỡ của hoa bìm bìm tô điểm cho khu vườn thêm phần sinh động và thu hút ánh nhìn.
Giá trị y học và ẩm thực của hoa bìm bìm
Hoa bìm bìm không chỉ đẹp mà còn có giá trị y học cao. Lá bìm bìm có thể dùng để chữa bệnh tiêu chảy, cảm cúm, sưng tấy. Hạt bìm bìm có thể dùng để chữa bệnh sỏi thận, sỏi mật.
Theo Đông y, Hạt bìm bìm (hay còn gọi là hạt Mã đề, hạt Mò mò) có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, thông huyết, tiêu thũng, bích kết sỏi. Do đó, hạt bìm bìm được sử dụng để điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu như sỏi thận, sỏi mật.
Cơ chế tác dụng:
- Thành phần hóa học: Hạt bìm bìm chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học như flavonoid, saponin, polysaccharide, axit hữu cơ,…
- Flavonoid: Có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, lợi tiểu, giúp bào mòn và phá vỡ sỏi.
- Saponin: Có tác dụng lợi tiểu, sát khuẩn, chống viêm, giúp đào thải sỏi ra ngoài.
- Polysaccharide: Giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại nhiễm trùng.
- Axit hữu cơ: Có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt, giúp hòa tan sỏi.
- Tác dụng lợi tiểu: Hạt bìm bìm giúp tăng cường lượng nước tiểu bài tiết, giúp đào thải độc tố và sỏi ra ngoài.
- Tác dụng thông huyết: Hạt bìm bìm giúp cải thiện lưu thông máu, giảm ứ trệ, giúp hòa tan sỏi.
- Tác dụng tiêu thũng: Hạt bìm bìm giúp giảm phù nề, sưng tấy do sỏi gây ra.
- Tác dụng bích kết sỏi: Hạt bìm bìm giúp ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của sỏi.
Cách sử dụng:
- Dùng hãm trà: Lấy 10-20g hạt bìm bìm, rửa sạch, phơi khô, sao vàng hạ thổ. Cho vào ấm, hãm với nước sôi khoảng 10-15 phút, có thể thêm mật ong hoặc đường phèn để dễ uống. Uống ngày 1-2 thang.
- Dùng sắc thuốc: Lấy 30-50g hạt bìm bìm, rửa sạch, phơi khô, sao vàng hạ thổ. Sắc với 500ml nước, đun sôi khoảng 30 phút, còn lại 200ml. Chia thành 2-3 lần uống trong ngày.
- Dùng nấu canh: Lấy 20-30g hạt bìm bìm, rửa sạch, phơi khô, sao vàng hạ thổ. Cho vào nồi canh hầm cùng với các nguyên liệu khác như sườn, gà, vịt,… Ăn canh hàng ngày.
Lưu ý:
- Hiệu quả sử dụng Hạt bìm bìm để chữa sỏi thận, sỏi mật có thể khác nhau tùy theo cơ địa và tình trạng bệnh của mỗi người.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng Hạt bìm bìm để điều trị sỏi thận, sỏi mật, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, cho con bú và người có bệnh lý nền.
- Kết hợp sử dụng Hạt bìm bìm với chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để nâng cao hiệu quả điều trị.
Hoa bìm bìm còn được sử dụng trong nhiều món ăn ngon như: gỏi hoa bìm bìm, canh hoa bìm bìm, hoa bìm bìm xào tép,… Mỗi món ăn đều mang hương vị đặc trưng, hấp dẫn du khách.
Hướng dẫn món hoa bìm bìm xào tép
Nguyên liệu:
- 200g hoa bìm bìm
- 200g tép
- 1 củ hành tây
- 1 củ cà rốt
- 2 tép tỏi
- 1 muỗng canh hành tím băm
- 1 muỗng canh ớt băm
- 2 muỗng canh nước mắm
- 1 muỗng canh đường
- 1/2 muỗng cà phê tiêu
- 1 muỗng canh dầu ăn
Cách làm:
- Sơ chế nguyên liệu:
- Hoa bìm bìm nhặt bỏ lá úa, rửa sạch, để ráo nước.
- Tép rửa sạch, bóc vỏ, bỏ đầu và chỉ đen. Ướp tép với 1 muỗng cà phê muối, 1/2 muỗng cà phê tiêu và 1 muỗng canh hành tím băm trong 15 phút.
- Hành tây và cà rốt gọt vỏ, rửa sạch, thái sợi.
- Tỏi băm nhuyễn.
- Xào hoa bìm bìm:
- Cho dầu ăn vào chảo, phi thơm tỏi băm.
- Cho hành tây và cà rốt vào xào chín tới.
- Cho hoa bìm bìm vào xào cùng, đảo nhẹ tay để tránh nát hoa.
- Nêm nếm thêm 1 muỗng canh nước mắm, 1/2 muỗng cà phê đường và 1/4 muỗng cà phê tiêu. Xào thêm 2-3 phút cho hoa bìm bìm chín tới.
- Xào tép:
- Cho chảo khác lên bếp, cho dầu ăn vào phi thơm ớt băm.
- Cho tép vào xào chín tới.
- Nêm nếm thêm 1 muỗng canh nước mắm, 1/2 muỗng cà phê đường và 1/4 muỗng cà phê tiêu. Xào thêm 1 phút cho tép thấm gia vị.
- Hoàn thành:
- Cho tép xào vào chảo hoa bìm bìm, đảo đều cho nguyên liệu hòa quyện.
- Tắt bếp, múc ra đĩa và thưởng thức nóng với cơm trắng.
Lưu ý:
- Nên chọn hoa bìm bìm non để món ăn được ngon hơn.
- Có thể thêm các loại rau củ khác như nấm, bông cải xanh,… vào xào cùng.
- Nên xào hoa bìm bìm với lửa lớn để hoa giữ được độ giòn.
- Có thể điều chỉnh lượng gia vị cho phù hợp với khẩu vị của bạn.
Cách trồng và chăm sóc hoa bìm bìm
Hoa bìm bìm là loại cây dễ trồng và chăm sóc, thích hợp với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau.
- Cách trồng:
- Trồng từ hạt: Ngâm hạt trong nước ấm khoảng 2-3 tiếng trước khi gieo. Gieo hạt trực tiếp xuống đất hoặc gieo vào bầu ươm.
- Trồng từ cành giâm: Chọn cành giâm khỏe mạnh, dài khoảng 30-40cm. Cắt cành giâm vát 45 độ, cắm xuống đất và tưới nước thường xuyên.
- Cách chăm sóc:
- Tưới nước: Tưới nước thường xuyên cho cây, nhất là vào mùa khô.
- Bón phân: Bón phân cho cây định kỳ 2-3 tháng/lần. Nên sử dụng phân chuồng hoai mục hoặc phân NPK.
- Cắt tỉa: Cắt tỉa cành nhánh già cỗi, sâu bệnh để tạo tán cho cây và kích thích ra hoa.
- Phòng trừ sâu bệnh: Cây bìm bìm ít bị sâu bệnh hại, tuy nhiên cần chú ý phòng trừ một số loại sâu bệnh như rệp, sâu ăn lá,…
Hoa bìm bìm là loại cây dễ trồng và chăm sóc, không đòi hỏi nhiều công sức. Với những lưu ý trên, bạn có thể tự tay trồng và chăm sóc hoa bìm bìm trong khu vườn nhà mình để có những bông hoa đẹp và những món ăn ngon.
Ý nghĩa hoa bìm bìm
Hoa bìm bìm, còn gọi là hoa triều nhan, là loài hoa bình dị, mộc mạc nhưng lại mang trong mình nhiều ý nghĩa đặc biệt. Tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, kiên cường, hoa bìm bìm vươn lên từ những nghịch cảnh, nở rộ khoe sắc dù chỉ trong một ngày ngắn ngủi.
Về mặt ý nghĩa văn hóa:
- Sự dung dị, mộc mạc: Hoa bìm bìm gắn liền với hình ảnh làng quê Việt Nam, tượng trưng cho vẻ đẹp bình dị, chân chất của con người và cuộc sống.
- Kiên cường, bất khuất: Vượt qua mọi khó khăn, hoa bìm bìm vẫn vươn lên khoe sắc, thể hiện ý chí kiên cường, không lùi bước trước thử thách.
- Niềm hy vọng: Hoa bìm bìm nở vào buổi sáng và tàn vào buổi chiều, tượng trưng cho sự ngắn ngủi của cuộc đời, nhưng cũng là lời nhắc nhở về niềm hy vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn.
Về mặt ý nghĩa trong tình yêu:
- Tình yêu đơn phương: Hoa bìm bìm thường được ví như tình yêu đơn phương, lặng thầm, không được đáp lại.
- Sự chia ly: Hoa bìm bìm nở rồi tàn trong một ngày, tượng trưng cho sự chia ly, tan vỡ trong tình yêu.
Tuy nhiên, hoa bìm bìm cũng mang ý nghĩa tích cực trong tình yêu, là lời nhắn nhủ về sự trân trọng từng khoảnh khắc bên nhau, dù ngắn ngủi cũng vô cùng quý giá.
Kết luận
Hoa bìm bìm, dù chỉ nở rộ trong một ngày ngắn ngủi, nhưng lại mang trong mình vẻ đẹp bình dị, mộc mạc và những giá trị ý nghĩa sâu sắc. Không chỉ tô điểm cho khu vườn thêm thơ mộng, hoa bìm bìm còn là nguồn dược liệu quý giá và góp phần tạo nên những món ăn ngon. Đây là loài hoa vô cùng đặc biệt, xứng đáng được trân trọng và gìn giữ. Hãy dành thời gian để ngắm nhìn vẻ đẹp của hoa bìm bìm và cảm nhận những giá trị ý nghĩa mà nó mang lại.
