Hoa Phù Dung là loài hoa đẹp và đặc biệt, nổi tiếng với vẻ đẹp mong manh, chóng tàn, được nhiều người yêu thích. Loài hoa này có nguồn gốc từ Trung Quốc, sau đó được du nhập vào Việt Nam và nhiều nước khác trên thế giới.
1. Đặc điểm nhận dạng
Hoa Phù Dung có tên khoa học là Hibiscus mutabilis L.. Còn gọi là mộc liên, mộc phù dung, địa phù dung, phù dung núi, túy tửu phù dung, sương giáng,… là một loài thực vật có hoa thân nhỡ thuộc họ Cẩm quỳ (Malvaceae).
Cây Phù Dung là cây nhỡ, cao từ 2-5m, có cành mang lông ngắn hình sao. Lá mọc so le, phiến lá có năm thùy, chiều rộng từ 10-15cm, hai mặt có lông và răng cưa nhỏ tại mép lá.
Hoa của Phù Dung khá lớn, đường kính từ 5-10cm, có hai loại là hoa đơn (5 cánh) và hoa kép (nhiều cánh). Mỗi cánh hoa tơi xốp và xếp chồng lên nhau, có màu sắc thay đổi theo thời gian. Hoa thường nở vào buổi sáng sớm với màu trắng tinh khiết, sau đó chuyển thành hồng và đỏ vào buổi trưa, đỏ sẫm vào đêm tối và khi ban mai lên.. Hoa của Phù Dung có nhiều màu sắc khác nhau, phổ biến nhất là màu trắng, hồng, đỏ, tím.
2. Môi trường sống
Hoa Phù Dung là loài cây ưa sáng, nhưng cũng có thể chịu bóng bán phần, thích hợp với khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Phù Dung có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiều loại đất khác nhau, nhưng thích hợp nhất là đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt.
3. Nguồn gốc
Phù Dung có nguồn gốc từ Trung Quốc và được trồng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Loài hoa này được du nhập vào Việt Nam từ khá lâu đời và được trồng phổ biến ở nhiều tỉnh thành, đặc biệt là ở miền Bắc.
Có nhiều truyền thuyết về nguồn gốc của hoa Phù Dung. Theo truyền thuyết của Trung Quốc, hoa Phù Dung là hóa thân của nàng Phù Dung, một thiếu nữ xinh đẹp nhưng có số phận bi thương. Nàng Phù Dung yêu chàng Đông Tâm, nhưng bị mẹ chàng ngăn cản. Vì quá đau khổ, nàng đã nhảy xuống dòng sông tự vẫn. Nàng Phù Dung hóa thành một loài hoa, mỗi ngày chỉ nở một lần vào buổi sáng và tàn vào buổi tối.
4. Ý nghĩa
Phù dung mang nhiều ý nghĩa khác nhau, trong đó phổ biến nhất là:
- Tình yêu nhẹ nhàng, mong manh: Điều này bắt nguồn từ đặc tính của hoa Phù Dung có vẻ đẹp mong manh, yếu đuối, tượng trưng cho tình yêu nhẹ nhàng, trong sáng, nhưng ngang trái, không được trọn vẹn.
- Sự phù phiếm, vô thường: Hoa phù dung nở rộ vào ban ngày rồi tàn vào ban đêm, tượng trưng cho sự phù phiếm, vô thường của cuộc sống.
- Sự may mắn, tài lộc: Trong tiếng Hán, “phù dung” đồng âm với “phú vinh” nghĩa là giàu có, vinh hiển.
Phù dung thường được trồng làm cảnh, trang trí sân vườn, công viên hoặc ban công. Ngoài ra, phù dung còn được sử dụng trong y học với nhiều công dụng như: hạ sốt, trị mụn nhọt,…
5. Dược tính
Hoa Phù Dung có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu thũng. Lá Phù Dung có tác dụng chữa ho, đau họng, mụn nhọt. Quả Phù Dung có tác dụng chữa tiêu chảy, lỵ.
Cách sử dụng trong Đông y để chữa trị nhiều bệnh như:
- Chữa ho, viêm họng: Dùng hoa sắc với nước uống.
- Chữa mụn nhọt, sưng tấy: Dùng hoa giã nát, đắp lên vết thương.
- Chữa đau bụng, khó tiêu: Dùng lá Phù Dung sắc với nước uống.
6. Cách trồng và chăm sóc
Phù Dung có thể trồng bằng hạt hoặc bằng giâm cành.
Trồng bằng hạt
Chọn hạt giống Phù Dung khỏe mạnh, không bị mốc, mọt. Ngâm hạt giống trong nước ấm khoảng 6-8 tiếng để hạt nứt nanh. Sau đó, gieo hạt vào đất đã được làm tơi xốp, phủ một lớp đất mỏng lên trên. Tưới nước giữ ẩm cho đất. Cây con sẽ nảy mầm sau khoảng 1-2 tuần.
Trồng bằng giâm cành
Chọn cành Phù Dung bánh tẻ, có nhiều lá. Cắt cành dài khoảng 20-30cm, có 2-3 mắt. Dùng dao sắc cắt chéo cành để tăng khả năng ra rễ. Ngâm cành vào dung dịch kích thích ra rễ trong khoảng 30 phút. Sau đó, cắm cành vào đất đã được làm tơi xốp, tưới nước giữ ẩm cho đất. Cành giâm sẽ ra rễ sau khoảng 2-3 tuần.
7. Chăm sóc
Hoa Phù Dung cần được tưới nước thường xuyên, đặc biệt là vào mùa khô. Bón phân định kỳ cho cây để cây sinh trưởng và phát triển tốt. Phun thuốc trừ sâu, bệnh hại cho cây khi cần thiết.
Một số lưu ý khi trồng và chăm sóc cây Phù Dung
- Cây Phù Dung là loài cây ưa sáng, nên trồng cây ở nơi có nhiều ánh nắng.
- Cây Phù Dung ưa ẩm, cần tưới nước thường xuyên, đặc biệt là vào mùa khô. Nhưng Phù Dung không chịu được úng, nên cần thoát nước tốt cho cây.
- Cây Phù Dung cần được bón phân định kỳ, 2-3 lần/tháng.
- Cây Phù Dung có thể bị sâu bệnh tấn công, nên thường xuyên kiểm tra cây để phát hiện và phòng trừ sâu bệnh kịp thời.
8. Kết luận
Hoa Phù Dung là loài hoa đẹp và đặc biệt, được nhiều người yêu thích. Loài hoa này có ý nghĩa tượng trưng cho sự mong manh, chóng tàn, nhưng cũng mang vẻ đẹp kiêu sa, đài các. Phù Dung có thể trồng trong chậu để trang trí sân.
